Ik ben ontslagen, wat nu?
Wat zijn je rechten als je ontslagen wordt en waar moet je op letten?
Ontslagen worden is heftig. Je bent in ieder geval niet de enige die het overkomt, want bij FNV Young & United krijgen we hier veel vragen over. Want wat mag een werkgever eigenlijk wel of niet? En wat zijn jouw rechten? In dit artikel leggen we uit wat je kunt doen en waar je op moet letten.
1. Kan je werkgever je zomaar ontslaan?
2. Kan ik bezwaar maken tegen mijn ontslag?
3. Waar heb je recht op als je wordt ontslagen?
4. Ontslag met wederzijds goedvinden: waar moet je op letten?
5. Krijg je een uitkering als je wordt ontslagen?
Kan je werkgever je zomaar ontslaan?
Nee, een werkgever mag je niet zomaar ontslaan. Er moet altijd sprake zijn van een wettelijk geldige reden. Nederland kent een ‘gesloten ontslagstelsel’: alleen als de reden van je ontslag in de wet staat, mag je werkgever je ontslaan. Bijvoorbeeld bij:
- Disfunctioneren: Je werkgever kan aantonen dat je langdurig niet goed functioneert, ondanks begeleiding.
- Bedrijfseconomische redenen: Bijvoorbeeld een reorganisatie of het wegvallen van je functie.
- Langdurige arbeidsongeschiktheid of ziekte: Als je langer dan 2 jaar ziek bent dan mag je werkgever je hiervoor ontslaan.
De werkgever moet het ontslag dus goed kunnen onderbouwen. Ook moet er vaak toestemming zijn van het UWV of de kantonrechter. Heb je een tijdelijk contract dat gewoon afloopt? Dan heet dat officieel geen ontslag. Toch kan dat wel zo voelen. In dat geval mag je werkgever het contract laten stoppen, zonder verlenging.
| Ontslaggrond | UWV-procedure | Kantonrechter | Uitleg |
|---|---|---|---|
| A. Bedrijfseconomische redenen (reorganisatie, werkvermindering, afslanking) | ✔ | Werkgever moet vooraf een ontslagvergunning bij het UWV aanvragen. | |
| B. Langdurige arbeidsongeschiktheid (ziekte langer dan 2 jaar) | ✔ | Eerst loondoorbetalingsplicht afronden; daarna kan UWV-ontslagvergunning worden gevraagd. | |
| C. Disfunctioneren (structureel onvoldoende functioneren ondanks begeleiding) | ✔ | Rechter toetst of verbetertraject voldoende was en herplaatsing onmogelijk is. | |
| D. Veelvuldig ziekteverzuim (frequent, maar niet langdurig) | ✔ | Rechter beoordeelt of je ziekte onaanvaardbare gevolgen heeft voor bedrijfsvoering. | |
| E. Verstoorde arbeidsrelatie | ✔ | Kantonrechter weegt herstelkansen en eventuele wederzijdse schuld. | |
| F. Gewetensbezwaren (bij bijvoorbeeld taakweigering die werkgever niet kan oplossen) | ✔ | Alleen als herplaatsing of aanpassing werk onmogelijk is. | |
| G. Verwijtbaar handelen of nalaten (o.a. werkweigering, pesten, alcoholmisbruik) | ✔ | Minder ernstig dan ‘dringende reden’; werkgever vraagt ontbinding. | |
| H. Andere omstandigheden (restcategorie) | ✔ | Onvoorziene situaties die niet in A-G vallen. | |
| I. Cumulatiegrond (samenstel van meerdere zwakkere gronden) | ✔ | Sinds 2020 WAB; rechter mag gronden optellen en extra vergoeding toekennen. | |
| Ontslag op staande voet (dringende reden) | -* | -* | Geen voorafgaande toestemming; geschil komt pas achteraf bij de rechter. |
| Proeftijdontslag | - | - | Geen toestemming nodig; direct opzegbaar door beide partijen. |
| Ontslag met wederzijds goedvinden (vaststellingsovereenkomst) | - | - | Geen externe autoriteit nodig, maar WW-veiligheid vereist zorgvuldige formulering. |
Als je te maken krijgt met ontslag kijk dan altijd eerst goed of je werkgever wel heeft geprobeerd te herplaatsen. Herplaatsing houdt in dat je werkgever eerst zorgvuldig onderzoekt of er binnen de organisatie een andere passende functie beschikbaar is voordat ontslag wordt doorgezet. Dat kan gaan om een bestaande vacature of een functie die op korte termijn vrijkomt, waarbij je eventuele scholing krijgt om het werk binnen redelijke tijd—meestal uiterlijk zes maanden— onder de knie te krijgen. Alleen als de werkgever overtuigend kan aantonen dat zo’n alternatief niet bestaat of niet haalbaar is, mag hij verdere stappen richting jouw ontslag nemen.
Kan ik bezwaar maken tegen mijn ontslag?
Bezwaar maken kan zeker, maar doe dit zo snel mogelijk: vaak heb je maar twee maanden de tijd. Een bezwaarbrief is de eenvoudigste en meest informele route; daarmee verzoek je de werkgever het ontslag in te trekken. Gewoon netjes vragen dus. Werkt dat niet, dan kun je naar de kantonrechter of – afhankelijk van het soort ontslag, check de tabel – naar het UWV.
Waar heb je recht op als je wordt ontslagen?
Wie onvrijwillig vertrekt, krijgt in de meeste gevallen een transitievergoeding mee. Dit bedrag is bedoeld om de periode zonder werk te overbruggen. Daarnaast is je werkgever verplicht de opzegtermijn te respecteren of uit te betalen wanneer je vrijgesteld wordt van werk. Niet te vergeten: openstaande vakantiedagen, TVT-uren en overuren moet je óf opnemen óf uitbetaald krijgen. Steeds meer bedrijven bieden bovendien een outplacementtraject of coach aan om je sneller aan nieuw werk te helpen.
“Ik werd vanwege bedrijfseconomische redenen ontslagen toen ik verlof had van mijn 2e zoontje. Dat was natuurlijk echt schrikken, gezien mijn situatie met een kersverse baby. Mijn werkgever had er ook nog eens een advocaat bijgehaald die totaal niet empathisch was en niet eens snapte hoe transitievergoeding werkte. Dus ik zat daar met een kind aan m’n borst vervelende mails te lezen van een advocaat en werkgever die zelf het hele proces van ontslag totaal niet begrepen. Ik heb toen rechtsbijstand geregeld. Dat kan ik iedereen in een vergelijkbare situatie aanraden. Vanaf dat moment verliep het contact niet meer via mij. Uiteindelijk ben ik er goed vanaf gekomen, met een transitievergoeding, laptop en mobiele telefoon. Ik heb er zelf van geleerd dat niets voor niets is en dat er vaak iets beters op je zit te wachten. Blijf dicht bij jezelf en laat je niet meeslepen en verlagen tot een niveau dat niet bij je past. Dan kun je het met opgeheven hoofd ook afsluiten.” - Charlotte (33), destijds recruiter bij een uitzendbureau
Ontslag met wederzijds goedvinden: waar moet je op letten?
Soms spreek je samen met je werkgever af dat je weggaat. Dat heet ontslag met wederzijds goedvinden. Dit wordt vastgelegd in een vaststellingsovereenkomst (VSO). In dit document zet je met je werkgever op een rijtje hoe je uit elkaar gaat. Controleer altijd:
- Transitievergoeding en overige vergoedingen.
- Opzegtermijn – klopt de datum van uitdiensttreding?
- WW-veiligheid – staat er duidelijk dat het initiatief bij de werkgever lag?
- Extra's – Vakantiedagen, TVT-uren, bedrijfseigendom: wat gaat ermee gebeuren?
Je kunt een VSO het beste altijd laten checken door iemand met kennis van zaken. Als je lid bent van de FNV kunnen onze juristen je hierbij helpen.
Krijg je spijt nadat je getekend hebt? Je kunt binnen 14 dagen zonder reden schriftelijk ontbinden; de overeenkomst vervalt dan alsof je nooit akkoord bent gegaan.
Krijg je een uitkering als je wordt ontslagen?
Of je recht hebt op een uitkering, hangt af van de manier waarop je bent ontslagen en of je aan bepaalde voorwaarden voldoet. In veel gevallen kun je een WW-uitkering aanvragen, maar dan moet je wel voldoende weken hebben gewerkt en beschikbaar zijn voor nieuw werk. Hieronder lees je een paar van de meestvoorkomende situaties en of je recht hebt op een WW-uitkering.
- Bij ontslag met wederzijds goedvinden kun je een WW-uitkering krijgen, als alles goed is geregeld in je vaststellingsovereenkomst.
- Ontslag op staande voet? Dan heb je meestal géén recht op WW, omdat dit wordt gezien als ‘eigen schuld’.
- Als je tijdelijke contract afloopt en niet wordt verlengd, kun je wél WW krijgen, maar alleen als je voldoet aan de voorwaarden.
Heb je geen recht op WW? Dan kun je misschien bijstand aanvragen bij de gemeente waar je woont.
Ontslag is verwarrend en vaak een vervelende situatie. Gelukkig hoef je het niet alleen te doen. Heb je vragen of twijfel je over jouw situatie? Stuur dan een appje naar de WhatsApp-service van FNV Young & United. We denken met je mee en helpen je verder.
