Omgaan met marktwerking

Bedrijven willen de kosten vaak zo laag mogelijk houden, maar wel snel veel winst maken. Resultaat: flexibele contracten en lage lonen. Jij, de werknemer, bent daardoor makkelijk vervangbaar. En dat merk je.

Op steeds meer werkvloeren moet je targets halen of goede reviews binnenslepen. Cijfers over het werk zijn belangrijker geworden dan het werk zelf. Je kunt dan het gevoel krijgen dat je altijd aan moet staan en extra hard moet werken voor een (kleine) bonus. Dit noemen we ook wel marktwerking.

1. Hoe is dit voor jou?

Je ziet de effecten van marktwerking in veel verschillende soorten beroepen. Denk maar aan klanten die een review over jou mogen achterlaten of banen waarin elke minuut telt en dus ook een plaspauze wordt bijgehouden. Of de thuisbezorgers van Uber en Deliveroo die een algoritme als opdrachtgever hebben. Moet je een x aantal telefoontjes doen binnen een bepaalde tijd? Of krijg je een bonus bovenop je (minimum)loon als je een bepaald target haalt? Een ander voorbeeld: steeds minder collega’s (zoals in de zorg), maar wel meer administratie.

Dit zijn allemaal dingen die ervoor zorgen dat jij als werknemer een bepaalde druk voelt. Zeker als je een onzeker contract met een laag loon hebt. Misschien word je zelfs onzeker en vergelijk je jezelf met collega’s. Dat is niet best, want een te hoge werkdruk is slecht voor de gezondheid.

2. Houd het hoofd koel

De FNV is geen fan van dit soort praktijken. Het kan rampzalige gevolgen hebben als je constant te maken krijgt met de druk om te moeten scoren of presteren. Werkdruk kan namelijk omslaan in werkstress en burn-out klachten.

Hoewel we het niet oké vinden, snappen we ook dat je niet zomaar je baan opzegt. Dus laten we eens kijken hoe je er het beste mee om kunt gaan. Laat je bijvoorbeeld niet uit het veld slaan door hoe collega’s het doen, maar focus op jezelf. Het is niet erg dat anderen misschien sneller zijn in de administratie of net wat meer klanten helpen. Jij bent weer goed in andere dingen. Het is ook belangrijk om af en toe een rustmomentje in te bouwen. Loop even weg van je drukke werkplek, neem 5 minuten om naar buiten te gaan of even muziek te luisteren. Daarna kun je weer fris aan de slag.

3. Focus je op je werk

Dat er een druk op jou en je collega’s ligt, betekent niet dat je baan een wedstrijd is. Kijk niet naar de targets, scores en reviews van anderen. Focus op jezelf en je eigen werk. Concentreer je op waar jij goed in bent en wees niet te streng voor jezelf. Je werk moet wel leuk blijven.
Is het dat niet meer? Dan moet er toch echt iets veranderen. Maak het probleem bespreekbaar. Misschien kunnen er aanpassingen gedaan worden, zodat jullie minder onder druk staan. Hoewel wij vinden dat de verantwoordelijkheid bij je werkgever ligt, kun je wel het een en ander doen om wat sterker in je schoenen te staan. Wat dacht je van een training waarbij je meer leert over time-management, doelgericht werken of rust in je hoofd. 

4. Bespreek het met je leidinggevende

Als jij het gevoel hebt dat je lijdt onder werkdruk of niet kunt functioneren zoals je zou willen, is het slim om eens alleen met je leidinggevende te gaan praten. Leg uit waar je mee worstelt en vraag of je werkgever kan meedenken met een oplossing.

Is er bijvoorbeeld een optie om een opleidingstraject te doen en zo naar een andere functie door te groeien? Je werkgever heeft de plicht te zorgen voor een gezonde en veilige omgeving voor werknemers. Als er een te hoge werkdruk heerst op de werkvloer is dit dus niet het geval en moet je baas daar wat aan doen. Uiteindelijk heeft je werkgever ook baat bij tevreden werknemers.

5. Zorg samen voor verandering

Niet elke leidinggevende luistert goed naar de wensen van werknemers en gooit de zaken om. Gelukkig sta je samen sterk. Worstelen anderen collega’s met dezelfde dingen? Pak het probleem dan samen aan. Dat gaat natuurlijk niet van de ene op de andere dag, maar het is echt mogelijk om samen voor recht te vechten. Denk maar eens aan de Deliveroo bezorgers die als zzp’ers door hun werkgever als concurrenten tegen elkaar uit werden gespeeld. De FNV vocht de zaak aan om deze werknemers betere arbeidsomstandigheden te geven én kreeg gelijk. Net als bij de werknemers van de Bijenkorf en hun stressvolle beoordelingssysteem.

6. Dit vindt de FNV

De FNV vindt het ‘moeten scoren’ een lastig thema. Het moet je liggen en als dat niet het geval is, wordt het al snel een probleem. Vaak gaan dit soort banen samen met weinig zekerheid en slechte arbeidsvoorwaarden. Daarmee bedoelen we dat je vaak een onzeker contract krijgt met een laag loon. Met zo’n contract kun je makkelijker weinig uren krijgen of zelfs ontslagen worden. Dat geeft extra druk, zeker als je ook nog eens moet scoren om een kleine bonus te verdienen. Stoppen is voor werknemers vaak lastig, omdat ze afhankelijk zijn van het inkomen.

Zoals je bij de vorige stap las, werken we er dus ook hard voor om dit soort praktijken zoveel mogelijk tegen te gaan. Dat doen we door druk uit te oefenen op de politiek. Er zouden regels moeten komen die ervoor zorgen dat werknemers weer collega’s zijn in plaats van concurrenten. Ook hebben we gestreden voor hogere minimumlonen en zekerdere contracten. 

Hulp nodig met het aanpakken van misstanden op jouw werkvloer? Stuur ons dan een berichtje. We denken graag met je mee. Onthoud: jij verdient een baan waar je gelukkig van wordt.