Burn-out door je werk
Zo herstel je van een burn-out
Heb jij een burn-out? Dat kan verschillende redenen hebben: te veel gewerkt, slechte werk-privébalans, te hoge werkdruk of een vervelende situatie thuis. Kortom, je bent opgebrand. En nu?! Geen zorgen, in dit artikel leggen we je alles uit over een burn-out en het herstellen ervan.
1. Wat is een burn-out?
Je kunt een burn-out krijgen als je te lang te veel van jezelf vraagt en de druk te hoog oploopt. De spanning bouwt zich vaak maanden of zelfs jarenlang op. Dat kan door stress op je werk komen. Bijvoorbeeld door lange dagen, te veel taken, te hoge verantwoordelijkheid en/of weinig steun van collega’s. Daarnaast kan het ook gebeuren dat je juist te veel stress uit je privéleven krijgt of door een combinatie van werk en privé. Te weinig geld, veel ruzie met je partner of iemand in je omgeving die overlijdt: deze situaties kunnen leiden tot een burn-out. Op een gegeven moment stort je in: je wil wel van alles doen, maar het lukt gewoon niet meer.
Iedereen kan een burn-out krijgen, maar soms ben je er wel vatbaarder voor dan anderen. Bijvoorbeeld als je snel in de stress schiet of als je vaak buiten werktijd nog met je werk bezig bent en dus moeite hebt met een goede werk-privébalans houden. Ben je erg gedreven of wil je altijd alles perfect doen? Dan heb je een grotere kans op een burn-out dan iemand die dat niet is.
2. De symptomen van een burn-out
- Vermoeidheid
Je bent kapot. Je wil eigenlijk alleen maar slapen en zelfs de kleinste taken lijken onmogelijk. Eigenlijk kost alles je te veel energie. - Piekeren
Je blijft maar malen, malen, malen. Je hoofd glijdt telkens weer in piekermodus. Je maakt je zorgen over je werk en privéleven en soms lijkt het allemaal nooit meer goed te komen. Geen zorgen, dit hoort erbij. - Slechte concentratie en vergeetachtig
Je bent er niet helemaal bij en vergeet van alles. Je kunt je maar moeilijk concentreren op je werk, maar ook een boek lezen of serie kijken lukt niet. - Emotioneel en prikkelbaar
Je voelt je gefrustreerd en weet niet wat je met jezelf aan moet. Van iets kleins raak je al van de leg en je reageert dan vaak erg emotioneel. Er vallen flink wat tranen, maar je kunt soms ook juist heel boos of onzeker worden. - Onrustig en slecht slapen
Hartkloppingen en een zenuwachtig gevoel in je lijf? Ook dat opgejaagde gevoel hoort erbij. Het kan daarnaast ook goed dat je slecht en onrustig slaapt. - Lichamelijke klachten
Bij een burn-out kun je ook last krijgen van klachten als hoofdpijn, duizeligheid en buikpijn. Ook kun je soms moeilijk naar de wc.
Ben je overspannen of heb je een burn-out? Deze twee dingen lijken op elkaar, maar er is een medisch verschil. Als je overspannen bent, heb je alle bovenstaande klachten, maar artsen spreken pas van een burn-out als je 6 maanden lang deze klachten hebt.
“Ik meldde mij in februari 2020 ziek op mijn werk. Op dat moment was ik fysiek en mentaal nergens meer toe in staat. Ik kon me niet concentreren, had hevige bloedneuzen, was vreselijk moe, kon snel boos worden of in huilen uitbarsten. Toch dacht ik dat ik na een paar dagen wel weer terug naar kantoor zou kunnen. Die paar dagen werden een paar jaar. Mijn burn-out kwam door een combinatie van werk en privé. Mijn vader werd ziek, werd thuis verzorgd en overleed vrij onverwachts. Daarnaast was de werkdruk op mijn werk te hoog en had ik moeite met grenzen aangeven. Toen ik eenmaal met een burn-out thuis zat, ging het herstel moeizaam. Na zes weken wilde de bedrijfsarts dat ik alweer drie keer per week drie uur ging werken. Ondertussen was mijn kleine teen bewegen al te veel voor me. Ik kreeg naast de burn-out ook een depressie dus ik heb alles echt heel traag en stap voor stap weer moeten opbouwen. Ik heb twee verschillende psychologen gezien en daar heel hard gewerkt. Ik leerde opnieuw voelen wat ik wil en nodig heb, maar ook mijn grenzen aangeven. Nu, meer dan twee jaar later, werk ik weer 7 uur per dag en kan ik bijna weer volledig aan het werk. Gelukkig kon ik bij mijn werkgever in dienst blijven. Als ik iets heb geleerd: neem alle tijd die je nodig hebt en wees lief voor jezelf. Ziek zijn - met alles wat daarbij komt kijken - is ook een fulltime baan.” - Verena (23), front-office medewerker
3. Ziekmelden bij een burn-out
Als jij je ziek meldt, hoef je je werkgever niet te vertellen wat er aan de hand is. Al is het natuurlijk fijner om er eerlijk en open over te kunnen zijn. Na gesprekken met de bedrijfsarts moet je werkgever jou de tijd en ruimte geven om te herstellen. Tussendoor heb je evaluaties bij de bedrijfsarts die zal checken hoe het met je gaat. Je mag dus ook niet tijdens je burn-out ontslagen worden. Je hebt ontslagbescherming, die geldt voor een aaneengesloten periode van twee jaar ziekte. Wel mag je werkgever besluiten je tijdelijke contract niet te verlengen.
Soms komt een burn-out door een conflict op de werkvloer. Vaak stond je dan al onder hoge spanning en zorgde het conflict ervoor dat de emmer overliep en je een burn-out kreeg. Dat kan een hele lastige situatie zijn, maar je hebt rechten die je beschermen.
Als je na een burn-out weer terugkeert, moet jouw werkgever je helpen om dit keer gezond te blijven. Dat kan door samen grenzen af te spreken. Geef aan wat je wel en niet aankan en wanneer het je teveel wordt.
“Ik werkte een paar jaar geleden als assistent accountant. Het was een nieuwe rol en er werd van meerdere kanten aan me getrokken. Toen daar privéomstandigheden bij kwamen, liep ik over. Drie maanden lag ik er volledig uit, maar daarna begon ik al snel met het opbouwen van mijn uren. Tot ik bleef steken op 5 uur per dag. Ik vond het vooral frustrerend dat ik niet echt meer meedeed op het werk. Het is logisch dat ik weinig verantwoordelijkheden kreeg, want je moet iemand ook beschermen tegen een terugval. Maar toch voelde het alsof alle leuke en boeiende zaken aan me voorbijgingen en ik niks toevoegde aan het bedrijf. Inmiddels ben ik wel weer volledig aan het werk op een andere afdeling. Het idee was dat er hier minder druk op me zou staan, maar dat valt in de praktijk soms toch tegen. Gelukkig heb ik geleerd wat ik wel en niet kan hebben en ben ik voorzichtig. Mijn burn-out was heftig en dit wil ik niet nog een keer. Ik luister daarom goed naar mijn lijf. Ben ik vermoeid, slaap ik meer en kom ik lastig uit bed? Dan weet ik dat ik even wat meer moet opletten en rust moet nemen.” - Wouter (31), Audit Innovation
4. Herstel van je burn-out
Meestal gaat het balletje rollen als je uitvalt en de bedrijfsarts of huisarts een burn-out vaststelt. Je meldt je ziek, maar daarna wil je er natuurlijk zo snel mogelijk weer bovenop komen. Vergis je niet: het herstel kan lang duren, soms wel maanden of jaren. Zo’n herstel is daarnaast bij iedereen anders, maar we kunnen het wel in 3 stappen onderverdelen:
- Accepteren
De eerste stap naar herstel is acceptatie. Pas als je je burn-out accepteert, kun je volledige rust nemen en herstellen. Maar juist die acceptatie kan lastig zijn. Praten met mensen in je omgeving of een therapeut of coach kan helpen. - Complete rust
Rust betekent ook echt rust. Je mag je dus voorlopig op geen enkele manier met werk bezighouden. Lees geen mails en volg geen updates. Loslaten en rust nemen! Dat kan door op jezelf te focussen en niet te veel van jezelf te vragen. Wandel, luister muziek, kijk een film, ga in bad. Probeer in deze fase goed naar je lijf te leren luisteren. Dit gaat je later helpen als je weer aan de slag gaat. - Terugkijken en veranderen
Zodra je een beetje begint aan te sterken, kun je gaan uitzoeken waar het misging. Wat heeft tot jouw burn-out geleid? Probeer deze redenen op een rij te zetten en bedenk hoe je dit anders gaat doen. Waar kun je grenzen stellen en hoe bescherm je jezelf? Hier kun je ook de hulp van de bedrijfs- of huisarts of een coach bij vragen. Stel een plan op voor hoe je jezelf in de toekomst wil beschermen tegen een burn-out.
5. Terug aan het werk!
Als je na een burn-out weer aan de slag wil, kun je dat beter niet meteen volledig doen. Je werk moet je echt weer opbouwen, om te zorgen dat je jezelf niet meteen weer uitput. Meestal bedenkt je bedrijfsarts een stappenplan om weer te gaan werken. Je begint bijvoorbeeld met een eenmalig bezoekje om je collega’s weer te zien, gaat daarna een uurtje per dag werken en bouwt zo rustig op. Tot je weer helemaal aan de slag kan. Daarbij houd je je plan natuurlijk bij de hand en probeer je goed naar je lijf te luisteren.
Ga je volgens het plan van je bedrijfsarts je werk weer opbouwen, maar gaat het je te snel? Meestal is de regel dat je het stappenplan van de bedrijfsarts moet proberen, maar het mag aangeven als het niet gaat. Je kunt dan weer een stapje terug doen en rustiger opbouwen. Worden je werkgever en jij het niet eens over het stappenplan? Bijvoorbeeld omdat jij het te snel vindt gaan en je baas daar geen begrip voor heeft? Dan kun je een deskundigenoordeel bij het UWV aanvragen.
6. Zo voorkom je een burn-out
Voorkomen is altijd beter dan genezen. Heb je nog geen burn-out, maar merk je wel dat de werkdruk oploopt en je steeds meer stress voelt? Dan is het tijd om in te grijpen:
- luister goed naar je lijf en hoofd;
- stel grenzen;
- vraag om hulp als je dat nodig hebt;
- neem genoeg rust voor een goede werk-privébalans
- neem af en toe een paar vrije dagen of vakantie op.
“Ik was 23 jaar en leerling laborant klinische neurofysiologie bij een ziekenhuis toen ik uitviel. Het kwam door een combinatie van mijn perfectionisme, het altijd goed willen doen, werkdruk en omstandigheden. Ik hield van mijn werk en het contact met patiënten, maar ik maakte heel veel uren per week. Op een gegeven moment kwam ik oververmoeid thuis te zitten. Ik sliep flink bij en ging al snel weer aan het werk. Ondertussen hadden collega’s een mening over mijn werk-privébalans gevormd. Ze vonden dat ik meer moest focussen op werk en studie en minder op mijn privéleven. Ik wilde mijn baan niet kwijt en zette mijn sociale leven vrijwel stil, maar daardoor raakte mijn werk-privébalans juist verstoord. De burn-out en paniekaanvallen die volgden waren logisch, maar toch zag ik het niet aankomen. Mijn tips voor herstel? Neem vrienden en familie in vertrouwen, laat je ondersteunen en probeer te accepteren dat je even niks meer kan. Laat je helpen door experts, maar maak ook gebruik van je rechten. Aan herstel is geen tijd te koppelen. Het duurt zolang als het duurt. Ikzelf ben inmiddels bij een klein onderhoudsbedrijf rustig aan het opbouwen met weer gaan werken.” - Danny (28), administratief medewerker bij onderhoudsbedrijf
Wil je meer weten over de verschillende oorzaken van én oplossingen voor je werkdip? Bekijk dan onze andere pagina's over ik vind mijn werk niet meer leuk en last van een bore-out. Wil je er verder over praten app ons en/of maak een afspraak voor een loopbaangesprek bij FNV Loopbaanadvies.
